Ο καρκίνος παραμένει σοβαρή μάστιγα για την υγεία, παρά την πρόοδο που σημειώνεται στην έρευνα και τη θεραπεία της νόσου. Εκτιμάται ότι κάθε χρόνο εμφανίζονται περίπου 3,2 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις καρκίνου στην Ευρώπη, από τις οποίες το 13,5% αφορά το μαστό, το 12.9% το παχύ έντερο και το 12.1% τον πνεύμονα. Επιπλέον στοιχεία αναφέρουν ότι ο αριθμός των θανάτων αγγίζει τα 1,7 εκατομμύρια κάθε έτος, με πρώτη αιτία θανάτου τον καρκίνο του πνεύμονα.

Η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση αποτελούν το πιο σημαντικό κομμάτι στην αντιμετώπιση και την αποφυγή ορισμένων ειδών καρκίνου. Ο έγκαιρος προσυμπτωματικός έλεγχος είναι μία διαδικασία κρίσιμης σημασίας. Οι μισοί από τους ανθρώπους που θα αναπτύξουν καρκίνο θα χάσουν τη ζωή τους επειδή η διάγνωση γίνεται σε προχωρημένο στάδιο.

Σήμερα γνωρίζουμε ότι περίπου το 50% των καρκίνων οφείλεται σε συνήθειες και τρόπος ζωής, περιβαλλοντικούς παράγοντες, διατροφή, κλπ. Ο Ευρωπαϊκός Κώδικας κατά του καρκίνου περιλαμβάνει δέκα οδηγίες βασισμένες σε επιστημονικά δεδομένα, που πρέπει να υιοθετήσουμε για την αποφυγή ορισμένων τύπων καρκίνου και γενικότερα για τη βελτίωση της υγείας μας.

1. Κάπνισμα: Το κάπνισμα είναι ο σημαντικότερος παράγοντας εμφάνισης καρκίνου που μπορούμε να μειώσουμε. Καλό είναι να αποφεύγετε και το παθητικό κάπνισμα.
2. Φυσιολογικό σωματικό βάρος: Η παχυσαρκία αποτελεί παράγοντα κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου του μαστού μετά την εμμηνόπαυση και καρκίνου του ενδομητρίου. Επίσης, σχετίζεται με την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου και του προστάτη.
3. Σωματική δραστηριότητα: Η άσκηση μειώνει τον κίνδυνο για πολλές μορφές καρκίνου και συστήνονται τουλάχιστον 30 λεπτά, 5 ημέρες την εβδομάδα.
4. Ισορροπημένη διατροφή: Προσθέστε ποικιλία λαχανικών και φρούτων στη διατροφή σας, καταναλώνοντας τουλάχιστον πέντε μικρομερίδες ημερησίως.
5. Περιορισμός αλκοόλ: Η ημερήσια κατανάλωση δύο αλκοολούχων ποτών για τους άνδρες και ενός για τις γυναίκες, αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο για ορισμένους τύπους καρκίνου.
6. Προστασία από τον ήλιο: Ο καρκίνος του δέρματος είναι ο πιο κοινός τύπος και αντιπροσωπεύει περίπου το ήμισυ του συνόλου των διαγνώσεων καρκίνου.  Αποφύγετε την υπερβολική έκθεση στον ήλιο και προστατεύστε ιδιαίτερα τα παιδιά.
7. Καρκινογόνες ουσίες: Οι χημικές ουσίες στο χώρο εργασίας μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης πολλών τύπων καρκίνου. Εφαρμόστε αυστηρά τις επίσημες κρατικές οδηγίες για την αποφυγή τους και την προστασία από ακτινοβολίες.
8. Σημάδια στο σώμα: Επισκεφθείτε ένα δερματολόγο αν παρατηρήσετε ένα εξόγκωμα, μία πληγή που δεν επουλώνεται, μία ελιά που αλλάζει σχήμα, μέγεθος ή χρώμα. Απευθυνθείτε σε γιατρό σε περίπτωση μη φυσιολογικής αιμορραγίας, σε συμπτώματα που δεν υποχωρούν, σε ανεξήγητη απώλεια βάρους, κλπ.
9. Τακτικές εξετάσεις: Οι έλεγχοι (Pap test, μαστογραφία, Hemoccult test, κολονοσκόπηση, κλπ), συστήνονται για την ανίχνευση του καρκίνου, την έγκαιρη διάγνωση και την παρεμπόδιση ανάπτυξής του. 
10. Ασφαλές σεξ: Το επισφαλές σεξ μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη λοίμωξη HPV, ένα κοινό σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα, που έχει συνδεθεί με την καρκινογένεση του τραχήλου της μήτρας, του κόλπου, του πέους και άλλων μορφών καρκίνου.

Ο ήλιος είναι η κινητήριος δύναμη της ζωής. Η σημασία του στην εξέλιξη και τη διατήρηση της ζωής στη γη είναι πολύ σημαντική, καθώς με τη διαδικασία της φωτοσύνθεσης ο ήλιος γίνεται πηγή ζωής για όλους τους ζωντανούς οργανισμούς του πλανήτη μας. 

Η έκθεση στον ήλιο βελτιώνει τη διάθεσή μας, είναι απαραίτητη για τη σύνθεση της βιταμίνης D και την υγεία των οστών, ενώ έχει θεραπευτική δράση σε αρκετά νοσήματα. Ωστόσο, η παρατεταμένη και χωρίς προστασία έκθεση στον ήλιο μπορεί να έχει συνέπειες στην υγεία μας. Είναι λοιπόν αναγκαίο να γνωρίζουμε τους κινδύνους και να εφαρμόζουμε τους βασικούς κανόνες αντηλιακής προστασίας. 

Ο καρκίνος του δέρματος και το μελάνωμα παρουσιάζουν σήμερα συνεχή αύξηση σε διεθνή κλίμακα. Πάντως, το σημαντικότερο είναι η πρόληψη, για το λόγο αυτό σας προτείνουμε να ακολουθείτε συστηματικά τις βασικές συμβουλές ηλιοπροστασίας.  

 Ο 10λογος της ηλιοπροστασίας 

1. Χρησιμοποιούμε αντηλιακό 365 ημέρες το χρόνο, είτε είμαστε στην πόλη, είτε στην εξοχή, ακόμα κι όταν έχει συννεφιά. 
2. Το καλοκαίρι αποφεύγουμε την έκθεση στον ήλιο μεταξύ 11.00 και 16.00.
3. Το καλοκαίρι, όταν είμαστε εκτεθειμένοι στον ήλιο, φοράμε καπέλο, γυαλιά και ένα μπλουζάκι. 
4. Εφαρμόζουμε το αντηλιακό μισή ώρα πριν την έκθεση στον ήλιο. Δεν ξεχνάμε τη μύτη και τα αφτιά. 
5. Ανανεώνουμε το αντηλιακό κάθε δύο ώρες και οπωσδήποτε κάθε φορά που βγαίνουμε από τη θάλασσα ή όταν κάνουμε κάποιο σπορ.
6. Όταν είμαστε μέσα στη θάλασσα ο ήλιος παραμένει το ίδιο επικίνδυνος, αφού οι υπεριώδεις ακτίνες φτάνουν μέχρι και στα τρία μέτρα βάθος. 
7. Δεν χρησιμοποιούμε το περυσινό αντηλιακό και ελέγχουμε την ημερομηνία λήξης του. 
8. Το 70 % της υπεριώδους ακτινοβολίας  αντανακλάται στην άμμο και το νερό της θάλασσας . Η κάλυψη από την ομπρέλα ή ένα δένδρο χωρίς τη χρήση αντηλιακού δεν αποτελεί ασφαλή προστασία από τον ήλιο.
9. Τα μικρά παιδιά δεν θα πρέπει να εκτίθενται στον ήλιο χωρίς αντηλιακό, καπέλο, γυαλιά και μπλουζάκι, ενώ τα βρέφη μέχρι έξι μηνών απαγορεύεται να βγαίνουν στον ήλιο.
10. Παρατηρούμε τους σπίλους στο σώμα μας και αν δούμε αλλαγή στο χρώμα, στο σχήμα ή στο μέγεθος επισκεπτόμαστε το δερματολόγο.

Η υιοθέτηση ενός ισορροπημένου διαιτολογίου μπορεί να συμβάλλει στην πρόληψη πολλών παθήσεων, ακόμη και στην πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου. Η διατροφή αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τη διατήρηση της καλής υγείας. Οτιδήποτε αποφεύγετε να βάλετε στο πιάτο σας, αλλά και οτιδήποτε τελικά επιλέγετε να καταναλώσετε, μπορεί να σας προστατεύσει ή να σας επιβαρύνει. Από όσα τρόφιμα και θρεπτικά συστατικά έχουν μπει στο μικροσκόπιο της επιστημονικής κοινότητας, υπάρχουν κάποια που ξεχώρισαν για την προστατευτική τους δράση έναντι του καρκίνου.

Φυτοχημικά 

Πρόκειται για ουσίες που βρίσκονται σε πολύ μικρές συγκεντρώσεις σε συγκεκριμένα τρόφιμα. Φαίνεται ότι έχουν αντιοξειδωτική δράση και μειώνουν τον κίνδυνο καρκινογένεσης μέσω άλλων μηχανισμών. Από τα πιο διάσημα φυτοχημικά είναι οι ανθοκυανιδίνες, που περιέχονται κυρίως σε φράουλες, βατόμουρα και κράνμπερι. Επίσης, το λυκοπένιο, που υπάρχει σε αφθονία κυρίως στη ντομάτα, καθώς και στο καρπούζι, το ροζ γκρέιπφρουτ και τις κόκκινες πιπεριές. Είναι από τα λίγα θρεπτικά συστατικά που είναι προτιμότερο να προσλαμβάνεται από μαγειρεμένα φαγητά, γιατί έτσι ενισχύεται η απορρόφησή του. Τέλος, τα φλαβονοειδή που περιέχονται σε πολλές τροφές -πορτοκάλια, γκρέιπφρουτ, μήλα, φασόλια, πράσινο τσάι, σταφύλια, κρασί- φαίνεται επίσης να έχουν προστατευτική δράση έναντι της καρκινογένεσης.

Βιταμίνες

Σύμφωνα με δημοσιεύσεις της Αμερικανικής Εταιρείας, πολύ σημαντικό ρόλο σε μία διατροφή που προστατεύει από τον καρκίνο, έχουν και οι αντιοξειδωτικές βιταμίνες. Η πιο διάσημη και ισχυρή είναι η βιταμίνη C (πορτοκάλια, πιπεριές, φράουλες, ακτινίδια, μπρόκολα). Αντιοξειδωτική είναι και η βιταμίνη Ε, καλύτερη πηγή της οποίας είναι το ελαιόλαδο, περιέχεται ωστόσο και στους περισσότερους ξηρούς καρπούς (αμύγδαλα, ηλιόσποροι, φουντούκια, φιστίκια). Ενδείκνυται να προσλαμβάνετε τις βιταμίνες από τα φυσικά τρόφιμα και όχι συμπληρωματικά, καθώς τα τρόφιμα περιέχουν πολλά ακόμη σημαντικά συστατικά που εξασφαλίζουν καλή θρέψη. Σημαντική είναι και η β-καροτίνη (καρότα, πιπεριές, σπανάκι, βερίκοκα, μπρόκολο, αρακάς, γλυκοπατάτες), αφού ενισχύει τα λευκά αιμοσφαίρια, τα οποία συμβάλλουν στη μείωση του οξειδωτικού στρες και περιορίζουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. 

Ιχνοστοιχεία

Κάποια ιχνοστοιχεία έχουν, επίσης, προστατευτικό ρόλο έναντι του καρκίνου. Το σελήνιο, σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου, μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, αλλά συστήνεται να μην χορηγείται συμπληρωματικά και να εξασφαλίζεται μέσω της τροφής (χοιρινό, μοσχάρι, κοτόπουλο, θαλασσινά, ψάρια, κακάο, καρύδια Βραζιλίας, φιστίκια, σουσάμι και τα προϊόντα του).
Ως προς τα σιτηρά και δημητριακά, τα ολικής άλεσης πρέπει να είναι η μόνη σας επιλογή, καθώς είναι πλούσια σε φυτικές ίνες (συνδέονται κυρίως με μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου) και λιγνάνες (συνδέονται με μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του μαστού).